7. Feijenoord
click to enlarge
Go to Table of Contents
Go to 8. Zuidplein
De wijk Feijenoord stamt uit de jaren 1900 en was de eerste uitbreidingswijk van Rotterdam ten zuiden van de Nieuwe Maas. De wijk heeft zo’n 7800 inwoners. Dat aantal groeit en kan op termijn zelfs verdubbelen. De wijk valt onder het grotere stadsdeel Feijenoord (75000 inwoners) dat de hele noordkant van Rotterdam Zuid omvat. De Kuip, het stadion van voetbalclub Feyenoord, ligt niet in Feijenoord, maar wat meer naar het zuiden.

Feijenoord was een arme arbeidersbuurt met slechte huisvesting en is vooral als probleemwijk gezien. Vanaf 1965 werden veel woningen gerenoveerd, en vanaf 1975 werd huisvesting vooral gesloopt en vervangen door nieuwbouw. Fysiek werd de wijk verbeterd, maar economische en sociale problemen bleven. Toen in Feijenoord gevestigde industrieën sloten, werd het er niet beter op. Het aantal huishoudens met migratieachtergrond nam sterk toe, tot rond de 80% van de bewoners. Met weinig economisch perspectief werd Feijenoord een ‘risicogebied’ m.b.t. veiligheid, omdat er nogal eens wat gebeurde dat te maken had met drugshandel. Veiligheid op straat is tot op de dag van vandaag een zorg.
De aanpak nu is om onderwijs en toegang tot werk, voorzieningen en openbare ruimtes te verbeteren. Dat gebeurt en de de wijk is tamelijk ruim en schoon. Ook werden duurdere woningen gebouwd in de wijk om de eenzijdige samenstelling van het woningbestand (en daarmee de bewoners) te veranderen. Gebouwen met kleine appartementen voor flexers werden neergezet 1) onder meer op vrijgekomen terreinen van de Oranjeboom bierfabriek die in 1991 gesloopt werd. Op het terrein van Hunter Douglas, waar vroeger aluminium zonwering gemaakt werd en dat binnenkort sluit, zullen 800 woningen gebouwd worden. En op het terrein van Unilever, waar margaine en pindakaas werden geproduceerd, komen vanaf 2025 in fasen 1000 woningen en diverse voorzieningen beschikbaar, met behoud van industrieel erfgoed.1) Die woningen zijn onbetaalbaar voor de bewoners van Feijenoord, en zijn ook niet voor hen bedoeld.
Feijenoord verandert sterk door al deze ontwikkelingen. Het oude beeld was de arbeidersbuurt, armoedig maar wel ‘echt Rotterdam’. Ik heb er in die periode nog een tijdje gewoond en in de nachtdienst aan de lopende band voor verpakking van margarine bij Unilever gewerkt. Het sentiment was toen dat je vertrok als je de kans had. De werkeloosheid was hoog en mensen die niets beters konden betalen bleven in Feijenoord.
Maar lang niet alles was kommer en kwel, een heel aantal bewoners probeerde er met elkaar het beste te maken, en doen dat nog steeds 2). Voorzieningen voor de jeugd zijn gerealiseerd en allerlei buurtactiviteiten worden georganiseerd. Sinds een aantal jaren wordt op grote schaal nieuwe woningbouw gerealiseerd voor nieuwe groepen, en er ontstaat een kloof tussen oude en nieuwe bewoners. Vergelijk de ontwikkeling van wijk Feijenoord met die van Katendrecht (H. 3), ook hier komen Tesla's en bakfietsen de wijk in. Feijenoord zal steeds meer een woonwijk worden voor de middenklasse worden. In vergelijking met Katendrecht zal er minder nadruk zijn op cultuur, bedrijvigheid en toerisme.
Wanneer alle nieuwbouw klaar is, zal er nog maar weinig terug te vinden zijn van de oude identiteit van Rotterdam, van de arbeiders-havenstad met opgerolde mouwen. De plek aan het water blijft, het terras van Restaurant Maas blijft een publiekstrekker, en voetbalcafé Feyenoord lijkt een eeuwig bestaan te hebben. Maar de industrie is weg en het grootste deel van de Hollandse arbeiders is al lang geleden vertrokken. En net als in Katendrecht, ontstaat een kloof tussen de bewoners van sociale woningbouw en de nieuw gevestigde Rotterdamse middenklasse in de wijk. De nieuwe bewoners gaan niet naar het bestaande, wat povere winkelbestand, maar ijden in hun auto of met de bakfiets door naar de grote supermarkt in de Kop van Zuid.
1) Gemeente Rotterdam (2023) De Kaai, Ambitiedocument, en Gemeente Rotterdam (2023) Toekomst-perspectief Kop van Feijenoord 2040.
2) E. de Vos (2023) Welkom in Feijenoord. De Groene Amsterdammer 18 okt. (no 42/43).
Go to Table of Contents
Go to 8. Zuidplein
The Feijenoord district dates back to the 1900s and was the first expansion district of Rotterdam south of the Nieuwe Maas. The district has approximately 7,800 inhabitants. That number is growing and may even double in the long term. The district falls under the larger Feijenoord district (75,000 inhabitants) that includes the entire northern side of Rotterdam South. De Kuip, the stadium of football club Feyenoord, is not located in Feijenoord, but a bit further south.
Feijenoord was a rather poor working-class neighbourhood with poor housing and was mainly seen as a problem neighbourhood. From 1965 onwards, many homes were renovated, and from 1975 onwards, housing was mainly demolished and replaced by new construction. The neighbourhood was improved physically, but economic and social problems remained. When industries located in Feijenoord closed, things did not improve. The number of households with a migration background increased sharply, to around 80% of the number of residents. With little economic perspective, Feijenoord became a ‘risk area’ with regard to safety, because quite a lot happened there that had to do with drug trafficking. Safety on the streets is still a concern to this day.
The approach now is to improve education and access to work, facilities and public spaces. This is happening and the neighbourhood is quite spacious and clean. More expensive homes were also built in the neighbourhood to change the one-sided composition of the housing stock (and therefore the residents). Buildings with small apartments for flex workers were built 1) among other places on vacant sites of the Oranjeboom beer factory that was demolished in 1991. On the site of Hunter Douglas, where aluminium sun blinds used to be made and which will close soon, 800 homes will be built. And on the site of Unilever, where margaine and peanut butter were produced, 1000 homes and various facilities will become available in phases from 2025, while preserving industrial heritage.1) These homes are unaffordable for the residents of Feijenoord, and are not intended for them either.
Feijenoord is changing a lot because of all these developments. The old image was the working-class neighbourhood, poor but ‘real Rotterdam’. I lived there for a while during that period and worked the night shift on the assembly line for packaging margarine at Unilever. The sentiment at the time was that you left if you had the chance. Unemployment was high and people who couldn’t afford anything better stayed in Feijenoord.
But not everything was doom and gloom, quite a few residents tried to make the best of it together, and still do 2). Facilities for young people have been realised and all kinds of neighbourhood activities are organised. In recent years, new housing has been built on a large scale for new groups, and a gap is emerging between old and new residents. Compare the development of the Feijenoord district with that of Katendrecht (H. 3), here too Teslas and cargo bikes are entering the district. Feijenoord will increasingly become a residential area for the middle class. Compared to Katendrecht, there will be less emphasis on culture, business and tourism.
When all the new construction is finished, there will be little left of the old identity of Rotterdam Feijenoord, of the workers' port city with rolled-up sleeves. The spot on the water remains, the terrace of Restaurant Maas remains a crowd-puller, and football café Feyenoord seems to have existed forever. But the industry is gone and most of the Dutch workers left long ago. And just like in Katendrecht, a gap is emerging between the residents of social housing and the newly established Rotterdam middle class in the district. The new residents do not go to the existing, somewhat poor shops, but drive in their car or with their cargo bike to the large supermarket in the Kop van Zuid.
1) Gemeente Rotterdam (2023) De Kaai, Ambitiedocument, en Gemeente Rotterdam (2023) Toekomst-perspectief Kop van Feijenoord 2040.
2) E. de Vos (2023) Welkom in Feijenoord. De Groene Amsterdammer 18 okt. (no 42/43).